Жаңа кәсіптер атласы Қазақстанның мұнай-газ саласын геологиялық барлаудан, өндіруден, тасымалдаудан, сақтаудан бастап, оны өңдеуге дейінгі барлық сатыларда зерделеді. Энергетика саласында жаңа кәсіптер атласын құру үшін 9 терең сұхбат, 211 салалық сарапшылармен саланың болашағы туралы болжамдар туралы сауалнама жүргізілді, сондай-ақ форсайт-сессияға 75 сарапшы қатысты. Қорытындысы бойынша 37 жаңа мамандық әзірленді, 7 трансформацияланатын және 13 жойылып бара жатқан мамандық анықталды.
Салалық сарапшылардың форсайт-болжамдары негізінде құрылған
сұхбат
сала болжамдары
қатысушылар
Мұнай-газ саласы кәсіптерінің Атласы:
мамандық
мамандық
мамандық
1. 1. АДАМСЫЗ КЕН ОРЫНДАРЫ және САНДЫҚ ЕГІЗДЕР
Болашақта мұнай-газ саласындағы өндірістік процестер айтарлықтай өзгеріске ұшырайды. Беті кірленген дулығадағы мұнайшының бейнесі - өткен тарих болады. 10-15 жылдан кейін мұнай өндіру үшін шалғай даладағы вахталық ауылда тұрудың қажеті болмайды. Кен орындары қаңырап бос қалады. Жұмыстың көп бөлігін қалада басқаруға болатын машиналар немесе оларға енгізілген басқару бағдарламасы бар роботтар орындайды. Мұнай-газ қызметкері каска мен күртеше киген адамға қарағанда геймерлерге ұқсайды. Мұнай-газ саласының инженері ең алдымен ұңғымалардың, кәсіпорындардың, өндіріс процестерінің цифрлық модельдерін құрастыратын IT-маман болады. Ол көптеген ақпаратты өңдейді және басқару орталығынан өрісте орналасқан объектіге қарағанда көбірек басқарады.
Егер Сізге мұнай мен газды өндіруге қызықты болса, онда сізге болашақ келесі мамандықтар сәйкес келеді:
Сіз тіпті бұрын ешкімге белгісіз жаңа материалдар жасай аласыз
- 1Сандық егіздер кен орындарын құру жөніндегі Инженер-дизайнер
- 2МӨЗ-дің сандық егіздерін құру жөніндегі Инженер-дизайнер
- 3Өндірістік деректер талдаушысы және машиналық оқыту маманы
- 4ІТ-диспетчері
- 5Цифрландыру жөніндегі сервистік инженер-мұнайшы (Big-Data архитектор)
- 6Құбыр учаскесін әмбебап басқарушы
- 7Кен орнын игеруде дрондарды басқару жөніндегі маман (геология, геодезия, маркшейдерия).
2. МҰНАЙДЫ ТЕРЕҢ ӨҢДЕУ
Мұнайдан көптеген заттар жасалатынын бәрі біледі: пластик, резеңке, отын және тіпті тамақ. Көп ұзамай Қазақстанда да түрлі тауарлар шығарылатын болады, жаңа жұмыс орындарын ашылады, елге жоғары табыс әкеледі, дарынды химиктердің өзін-өзі танытуына жағдай ашылады, елге жоғары табыс әкеледі, дарынды химиктердің өзін-өзі тануына жағдай жасалады.
Егер сіз мұнай өнімдерінен өнім шығарғыңыз келсе, онда Сіз болашақ мамандықтардың бірін таңдауыңыз керек, мысалы:
Сіз тіпті бұрын ешкімге белгісіз жаңа материалдар жасай аласыз
3. МҰНАЙ ӨНДІРУДІ АРТТЫРУ және ӨНДІРІС ТИІМДІЛІГІ
Тиімділік мұнай-газ саласындағы барлық кәсіпорындардың ұраны болады. Инновациялар, жетілдірулер және тіпті елеусіз ұсыныстар өндірістер мен кен орындарында белсенді түрде енгізіле бастайды. Бұл процесс енді өздігінен іске қосылмайды. Салаға процестерді, технологияларды, жабдықтарды жетілдірумен айналысатын мамандар келеді. Мұнай-газ кәсіпорындарының айналасында жабдықтарды жөндеу және қызмет көрсету, тар шеңберде мамандандырылған жұмыстарды орындау бойынша сервистік кәсіпорындардың тұтас кластері құрылатын болады. Қызмет тек кәсіби мамандарға сеніп тапсырылатын болады! Қазақстанда отандық ғалымдар жасаған көптеген патенттер мен өнертабыстар жинақталған. 5-10 жылдан кейін оларды тәжірибеге енгізумен мақсатты түрде айналысатын мамандар келеді.
Мұнай-газ кәсіпорындарының тиімділігін арттыру мақсатында жұмыс жасағысы келетіндерге біз келесі мамандықтардың бірін таңдауға кеңес береміз:
- 1Continuous improvement specialist (үздіксіз жақсарту маманы)
- 2Мұнай-газ саласындағы инженер-талдаушы
- 3Business / working process transformation specialist (жұмыс процестерін оңтайландыру маманы)
- 4R&D жобалар менеджері
- 5Жабдықтарды модернизациялау жөніндегі супервайзер
- 6Жабдықтарды модернизациялау және бейімдеу бойынша инженер-жобалаушы
- 7Жабдықтың сенімділігі және болжамды аналитикасы жөніндегі инженер
4. ГЕЙМИФИКАЦИЯ ЖӘНЕ ШЕКТІ ЖЕКЕ ОҚЫТУ
Болашақтың мұнай-газ кәсіпорындары мұнай мен газды өндіріп, өңдеп қана қоймай, сондай-ақ өздерінің қажеттіліктері үшін жұмысшылар мен техниктер дайындайтын болады. Оқыту жеке оқу бағдарламаларына, геймификацияға және Виртуалды және кеңейтілген шындық технологияларын қолдануға негізделген болады.
5-10 жылдан кейін оқулықтардағы дәрістер мен схемалар түпкілікті өткенге айналады. Оқушылар алғашқы күннен бастап ең заманауи жабдықтардың қалай жұмыс істейтінін көріп, оның сандық егіздеріне виртуалды ғылыми жөндеу жұмыстарын жүргізе алады. Келесі мамандар оқытады:
Келесі мамандар ГЕЙМИФИКАЦИЯНЫ құрып, оқу бағдарламаларын басқарады:
3D басып шығару операторы
Шығатын жылы: 2025
Ұшу аппараттарына арналған отын жөніндегі химик
Шығатын жылы: 2030
Мұнай-газ саласындағы инженер-талдаушы
Шығатын жылы: 2030
Биологиялық өзара әрекеттесу технологы
Шығатын жылы: 2030
Химиялық инжиниринг технологы
Шығатын жылы: 2030
Көмір өңдеу жөніндегі химик-технолог
Шығатын жылы: 2025
Композиттік материалдар химигі
Шығатын жылы: 2030
Есептеу химиясының инженері (Computational Chemist)
Шығатын жылы: 2025
Үздіксіз жетілдіру маманы (CONTINUOUS IMPROVEMENT SPECIALIST)
Шығатын жылы: 2025
Киберқауіпсіздік инженері
Шығатын жылы: 2030
Кибершабуылдан қорғаушы
Шығатын жылы: 2025
Мұнай өңдеуші зауыттардың цифрлық телқосақтарын жасау жөніндегі инженер-дизайнер
Шығатын жылы: 2030
Жабдықтарды жаңғырту және бейімдеу жөніндегі инженер-жобалаушы
Шығатын жылы: 2025
Сандық егіз кен орындарын құру жөніндегі Инженер-дизайнер
Шығатын жылы: 2030
Жеке оқыту бағдарламаларының әзірлеушісі
Шығатын жылы: 2025
Цифрлық коуч / қашықтықтағы тәлімгер
Шығатын жылы: 2025
Кен орындарында кен шығаруда (геология, геодезия, маркшейдерия) дрондарды басқару жөніндегі маман
Шығатын жылы: 2022
Жабдықтарды жаңғырту жөніндегі супервайзер
Шығатын жылы: 2025
Жабдықтардың сенімділігі мен предиктивті аналитикасы жөніндегі инженер
Шығатын жылы: 2025
Кен игеру саласындағы экоаналитик (зиянды әсерді азайтуды басқару)
Шығатын жылы: 2025
Facility менеджер
Шығатын жылы: 2025
Сутекті энергия тасымалдаушылар технологы
Шығатын жылы: 2035
Жұмысшыларды оқытуға арналған нақты өнеркәсіпті 3D-модельдеу маманы
Шығатын жылы: 2025
Инновациялық технолог
Шығатын жылы: 2030
ІТ-диспетчер
Шығатын жылы: 2025
Жаңа материалдарды әзірлеу жөніндегі химик-зертханашы
Шығатын жылы: 2030
Мұнай-газ саласындағы заңгер
Шығатын жылы: 2025
Нанотехнолог-инженер
Шығатын жылы: 2035
Цифрландыру жөніндегі сервистік инженер-мұнайшы (BIG DATA Архитектор)
Шығатын жылы: 2025
Инновациялық энергетика жөніндегі инженер-энергетик (энергияның әртүрлі түрлерін генерациялау)
Шығатын жылы: 2030
Өндірістік деректер талдаушысы және машиналық оқыту бойынша маман
Шығатын жылы: 2025
R&D жобалар Менеджері
Шығатын жылы: 2030
Мұнай-газ процестеріне арналған сервистік бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеуші
Шығатын жылы: 2025
Көмірден каучук, полипропилен, резеңке және пластмасса жасау жөніндегі технолог
Шығатын жылы: 2030
Құбыр учаскесін әмбебап басқарушы
Шығатын жылы: 2030
Ұшқышсыз ұшу аппараттарының операторы
Шығатын жылы: 2022
Жұмыс процестерін оңтайландыру маманы (BUSINESS / WORKING PROCESS TRANSFORMATION SPECIALIST)
Шығатын жылы: 2030
Химик-инженер мамандығы бойынша «Органикалық заттардың химиялық технологиясы» ⇒ тар шеңберлі мамандандырылған инженер-химик
Трансформация жылы: 2030
Химик ⇒ IT технолог, деректер қорын талдаушы
Трансформация жылы: 2030
Кран машинисті ⇒ Кран машинисті 2.0
Трансформация жылы: 2025
Мамандандыру жөніндегі инженер (бұрғылау, технология, тасымалдау) ⇒ Мамандандыру жөніндегі инженер 2.0
Трансформация жылы: 2025
Автотиегіш жүргізушісі ⇒ Автотиегіш жүргізушісі 2.0
Трансформация жылы: 2025
Технологиялық қондырғылар операторы ⇒ пульт операторы
Трансформация жылы: 2027
Дәнекерлеуші⇒Дәнекерлеуші 2.0
Трансформация жылы: 2025
Өлшеу аспаптарымен жұмыс істейтін дала операторлары
Жойылу жылы: 2025-2027
Шыны жасаушы (зертханалық ыдыс жасау)
Жойылу жылы: 2025
Өндірістік ағуларды жинаушы
Жойылу жылы: 2027
Құбырларды желілік аралаушы
Жойылу жылы: 2025-2027
Есепші
Жойылу жылы: 2025
Маркшейдер
Жойылу жылы: 2025-2027
Өндіру операторы
Жойылу жылы: 2030
Сынама алушы
Жойылу жылы: 2025-2027
Ауысым бастығы
Жойылу жылы: 2027-2030
Құжат айналымы бойынша мамандар
Жойылу жылы: 2030
Табельші
Жойылу жылы: 2025
Діріл диагностикасы инженері
Жойылу жылы: 2025
